Nahia eta ezina

Egunetik egunera ari da nahasten Espainiako egoera politikoa, eta aurreko astean anabasak goia jo zuen. Estrategia itxuraz mozorrotutako anbizioen eta ezintasunen batuketa da honakoa, maiz programen gainetik bestelakoak lehenesten dituena.    

Gobernu egonkorra osatzeko oso aukera gutxi dago abenduaren 20az geroztik, aritmetikak eta lau alderdi nagusien egungo ildoek ezarritako mugek hasieratik nabarmendu dutenez. PP eta Ciudadanos bil litzakeen koalizioak nekez gehituko luke aliatu berririk, gehiengo osoa ematen duten 176etara hurbiltzeko modua eskainiko liekeenik. Rajoyk oso modu baldarrean baliatu du azken lau urteotako botere maila ia mugagabea, eta ez ditu batere zaindu gainerako alderdiekiko harremanak. Moderazioaren alde agertu da askotan, baina egunerokoan bere agendari baino ez dio erreparatu, zubigintzarik gabe, elkarrizketarako gaitasunik erakutsi barik. Hala, Albert Riverak berak ere ez ei du gogoko Gobernuko presidentea, beste buru bateko PP baten alde agertu baita behin baino gehiagotan. Egoera horretan, PSOEren abstentzioa bilatu du Rajoyk modu etsian, ekonomiaren egungo norabideak egonkortasun politikoa ezinbesteko duela eta Estatu itun batek horri asko lagunduko liokeela nabarmenduz. Duela zenbait hilabeteko mespretxuak laudorio bihurtu ziren hauteskundeen biharamunean, bere ahuleziaz ondo jabetuta sozialistak estu hartzeko saiakerari ekin zionean. Pedro Sánchez-en aroa amaituta zegoela iritzi zioten Genova kalean eta, Espainiaren batasuna eta halakoak amu modura jarrita, nolabaiteko lankidetza posible izan zitekeela. Baina sozialisten idazkari nagusiak ez du amore eman orain arte, eta bestelako gehiengo parlamentario baten alde agertu da behin eta berriz.

Egungo korapiloa nola aska daitekeen ulertzeko batzuen eta besteen premiak eta asmoak hartu behar dira aintzat. Interes orokorraren izenean hitz egiten dute guztiek, baina bestelako bultzadek azal ditzakete azkenaldiko dinamiketako asko. Rajoyk badaki bereak egin duela Gobernuko buru izaten jarraitzen ez badu. PPren barruan gutxi dira oraindik atzerapauso bat eman dezan argi eskatzen diotenak, baina boterea galtzeko arriskua bizitzen den neurrian gehituko dira. Modu zesarista gordinenean Aznarren atzamarrak aukeratu zuenetik, politikoki bizirik irautea lortu du nahiz eta hauteskunde orokorrak bi aldiz galdu eta lidergorako eta komunikazio zereginetarako muga ugari erakutsi. Baina orain bidearen amaieran egon daiteke, eta nabari zaio. Egonkortasunaren berme gisa hitz egin duen berbera da PSOE eta Podemos-en arteko koalizio baten aurrean Senatua blokeorako baliatuko duela adierazi duena, eta egungo erakundetze sistemaren alde sutsu agertu den berberori da Erregeak gehiengo bat osatzen saiatzeko egin dion enkarguari modu bitxian muzin egin diona. Aukera horri emandako ezezkoa iragankorra dela erantsi du, gainera, bere interes politikoen araberakoa.

Sánchez-ek gobernua osatzeko saiakeran porrot egin, PSOEren barruan aldaketak eragin eta horren baitan Koalizio Handi baten aldeko apustua nagusitzea bilatzen du Rajoyk lehenik. Eta hori posible ez bada, hauteskundeak errepikatzea bigarrenik. Gertatzen ari den nolabaiteko polarizazioak mesede egingo lioke PPri, eta abenduko emaitzak hobetuko lituzke ziurrenik. Bi aukerok, beste behin, aurrera jarraitzeko modua eman liezaiokete presidenteari. Nolabaiteko lehen itzulietan lortu ezin dituenak bigarrenetan hel daitezkeen asmoari eusten dio, antza. Baina besteen esku dago, Gobernutik at nahi duten hainbaten menpe. Horregatik saiatuko da giroa ahalik eta gehien nahasten, Alderdi Sozialistaren kontraesanak areagotzen eta Podemos-ek atzerriko zenbait herrialderekin izan ditzakeen loturak bilatzen, puzten edo asmatzen. Eta nazionalista ororekin hitz egiteak edo akordioak bilatzeak ekar ditzakeen arriskuez ohartarazten, jakina.

PPrik gabeko formularen alde ari direnek zail izango dute helburua lortzea. Sánchez ahul dago bere alderdian, Iglesias zakar ari da jokatzen eta, IUrekin bat eginda ere, 161 diputatu baino ez dituzte, popularren eta C’s-en 163en aurrean. PSOEko idazkari nagusiak bizirauteko modu bakarra du: Gobernuko presidente izatea. Bestelako alternatibek tarte laburreko idazkari nagusi bihurtuko lukete, sozialisten historian anekdota modura geratzekoa. Erregeak berari egingo dio gehiengo nahikoa osatzeko hurrengo enkargua, eta saiatu beharko du, baina sekulako oztopoei aurre eginez. Podemos ez dabil batere fin hurbil gura omen dituen gainerako eragile politikoei bere proposamenak helarazterakoan. Pablo Iglesias jainkotuta ari da, lortu zituen emaitzek, onak izan arren, apaltasun gehixeago eskatzen diotela jabetu ezinean. Harrigarria da, oso, Felipe VI.arekin bildu osteko bere agerraldia. Ustez gobernukide nahi duenari aurretiaz ezer esan gabe, programak gerturatzen eta sukalde lana egiten hasi aurretik, eta nagusitasun politiko eta moralezko berbakera batekin ekin zion Podemos-eko buruak, elkarren arteko balizko exekutiboaren inguruko xehetasunak bere kabuz aurreratuta, alde bakarreko ariketa arduragabea eginda. Jokamolde horiek baliatuta nekez osatuko da ezkerreko gobernurik Espainian, egungo egoerak zuhurtasuna, izaria, eskuzabaltasuna eta besteenganeko begirunea eskatzen dituelako.

Politikak dituen ezustekoak direla medio, Katalunia agian ez da oztopo gaindiezin izango PSOE eta Podemos-en artean, eta lagungarri ere izan liteke azkenean. Puigdemont-ek prozesua baretzeko asmotan ematen du, iraileko emaitzak ez baitira independentzia gauzatzeko nahikoak eta, zeharka izan arren, CDC eta ERC Espainia mailako aldaketaren aldeko eragile izan litezke, PP-C’s-en mamua uxatzea ezinbesteko dutelako, dituzten azken xedeei eta, batik bat, ekonomikoki itota dagoen Generalitatearen eguneroko kudeaketari begira. Horren antzeko egoeraren batean, EAJren sei diputatuek sekulako balioa izango dute, gainera. Estatuko nazioen aitortzan sakontzeko aukera ekar lezake horrek, PSOEk hainbat muga jarriko dituen arren. Baina, beharbada, egon liteke akordioetarako erdibiderik, haustura prozesuak errealitate nazionalei lepoa ematetik abiatzen direla gogora ekarrita. Aldaketak, baletor, ezin du kosmetikoa izan, sakoneko arazoei heltzekoa baizik. Sozialistek euren burua kokatu behar dute, ausardiaz jokatzearen edo PPren nolabaiteko makulu izanda hondoa jotzearen artean zer nahi duten erabakita. Hauteskundeen osteko korapiloa aukera historiko bihurtuta askatzen saiatu beharko du PSOEk. Ez du besterik. 

Urtarrilaren 25ean elcorreo.com-en argitaratua